Gerelateerde onderwerpen
Inleiding
Dermatophytes zijn schimmels die keratine nodig hebben voor voeding en moeten rondkomen met hoornlaag, haar, of nagels om te overleven. Alle menselijke infecties worden veroorzaakt door Epidermophyton, Microsporum en Trichophyton spp. Deze verschillen van candidiasis doordat ze zelden of nooit invasief zijn. Transmissie is van persoon tot persoon en dier-tot-persoon. Het organisme kan voor onbepaalde tijd aanwezig blijven. De meeste mensen ontwikkelen geen klinisch-manifeste infectie; degenen die dat wel ontwikkelen kunnen een verminderde T-cel reactie hebben door een wijziging in de plaatselijke verdediging (bijvoorbeeld een trauma) of door de primaire (erfelijke) of secundaire immunosuppressie (bijvoorbeeld diabetes mellitus en HIV).
Symptomen
De symptomen zijn afhankelijk van de plaats (huid, haar, nagels). Virulentie van het organisme en de gevoeligheid en overgevoeligheid van de gastheer bepalen de ernst. Meestal is er weinig of geen ontsteking. Af en toe is de ontsteking ernstiger en manifesteert zich als een plotselinge vesiculaire of bulleuze ziekte (meestal van de voeten) of als een ontstoken laesie van de hoofdhuid (kerion).
Diagnose
De diagnose is gebaseerd op de klinische verschijningsvorm en de plaats van de infectie en wordt bevestigd door het schrapen van de huid, waarbij hyphae op een kaliumhydroxide (KOH) natte bodem worden aangetoond. Identificatie van specifieke organismen uit de kweek is niet nodig, behalve in het geval van een infectie van de hoofdhuid en nagel (die kan worden veroorzaakt door een nondermatophyten). Een kweek kan ook nuttig zijn wanneer de ontsteking en bacteriële infectie ernstig zijn en/of vergezeld van alopecia.
Differentiaal diagnose
Differentiële diagnose omvat folliculitis decalvans, bacteriële pyodermas en entiteiten die alopecia veroorzaken, zoals discoide lupus, lichen planus en pseudopelade.
Behandeling
Lokale antimycotica zijn over het algemeen voldoende. In het algemeen is OTC terbinafine het beste; econazole of ciclopirox zouden beter zijn indien candidale infectie niet kan worden uitgesloten. Orale middelen worden gebruikt voor de meeste nagel en hoofdhuid infecties, huid-resistente infecties, en patiënten die niet bereid of niet in staat zich aan te sluiten bij langdurige locale middelen; de doses en de duur verschilt per plaats van infectie.
Voorbeelden van frequent voorkomende dermatophytosen
Tinea barbae
Tinea barbae (kappers jeuk) is een dermatophyte infectie van het baard gebied meestal veroorzaakt door Trichophyton mentagrophytes of T. verrucosum. Tinea barbae presenteert zich met oppervlakkige ringvormige laesies, maar diepere infectie vergelijkbaar met folliculitis kan optreden. Het kan ook voorkomen als een inflammatoire kerion (zie Tinea hoofd, hieronder) die kan leiden tot haaruitval. De diagnose is door KOH natte bodem, kweek, of biopsie. De behandeling is gemicroniseerde griseofulvin 500 mg tot 1 g po eenmaal per dag tot en met 2 tot 3 wk na de klinische klaring. Terbinafine 250 mg per keer per dag en itraconazol 200 mg po eenmaal per dag worden ook gebruikt. Als de laesies ernstig ontstoken zijn, moet een korte kuur van prednison worden toegevoegd (om de symptomen te verminderen en misschien de kans op littekens te verminderen), te beginnen met 40 mg per keer/dag (voor volwassenen) en een oplopende dosis gedurende 2 weken.
Tinea capitis
Tinea capitis is een dermatophyte infectie van de hoofdhuid (hoofdhuid ringworm). Tinea capitis komt vooral voor bij kinderen, is besmettelijk en kan tot een epidemie uitlopen. Trichophyton tonsurans is de meest voorkomende oorzaak in de VS, gevolgd door Microsporum canis en M. audouinii; anderen zoals Trichophyton sp (bijvoorbeeld T. schoenleinii, T. violaceum) zijn elders voorkomend. Tinea capitis veroorzaakt de geleidelijke opkomst van ronde patches van droge omvang en/of alopecia. T. tonsurans infectie veroorzaakt "zwarte stip ringworm," waarin haarassen breken op het hoofdhuid oppervlak; M. audouinii infectie veroorzaakt "grijze patch ringworm," waarin haarassen breken boven het oppervlak, waardoor korte stompjes ontstaan. Tinea capitis manifesteert minder vaak als diffuse uitslag, zoals dandruff, of in een diffuus pustuleus patroon. Een dermatophyte infectie leidt af en toe tot de vorming van een kerion, een grote, inflammatoire hoofdhuid massa veroorzaakt door een ernstige ontstekingsreactie op de dermatophyte. Een kerion kan pustels en korstvorming ontwikkelen en kan worden verward met een abces. Een kerion kan leiden tot haaruitval.
Diagnose
Tinea capitis wordt gediagnosticeerd door KOH natte bodem van geplukt haar of van haren en schilfers die worden verkregen door het afschrapen of borstelen. Sporen grootte en het uiterlijk van binnen (endothrix) of van buiten (ectothrix) de haar as onderscheidt organismen en kan helpen bij de behandeling. Blauw-groene fluorescentie op Wood's licht onderzoek is diagnostisch voor infectie met M. canis en M. audouinii en kan tinea onderscheiden van Erythrasma. Differentiële diagnose van tinea capitis omvat ook seborrhoische dermatitis en psoriasis.
Behandeling
Behandeling bij kinderen is met gemicroniseerde suspensie van 10 tot 20 mg/kg (doseringen variëren door verschillende parameters, maar de maximale dosis is over het algemeen 1 g/dag), of voor kinderen> 2 jr, ultramicronized griseofulvin 5 tot 10 mg/kg (maximaal 750 mg/dag) eenmaal per dag of in 2 doses verdeeld over de dag met maaltijden of melk voor 4 tot 6 wk totdat alle tekenen van infectie weg zijn. Sommige patiënten wordt 20 tot 25 mg/kg per dag voorgeschreven. Een imidazole of ciclopirox crème moet worden aangebracht op de hoofdhuid om de verspreiding te voorkomen, met name aan andere kinderen, totdat tinea capitis is genezen; selenium sulfide 2,5% shampoo moeten ook worden gebruikt ten minste twee keer/week. Kinderen kunnen naar school tijdens de behandeling.
De behandeling bij volwassenen is met terbinafine 250 mg per keer/dag voor 2 tot 4 week, die effectiever is voor endothrix-infecties, of itraconazol 200 mg eenmaal per dag gedurende 2 tot 4 wk (of 200 mg bod "gepulst" 1 week wel, 3 weken niet voor 2 tot 3 maanden). Wanneer de laesies ernstig ontstoken zijn, en bij kerion, moet een korte kuur van prednison worden toegevoegd (om de symptomen te verminderen en misschien de kans op littekens te verminderen), te beginnen met 40 mg eenmaal per dag po (1 mg/kg voor kinderen) en oplopende dosis gedurende 2 weken.
Bron
- Rook's Textbook of dermatology 7th Edition 2004.
- Foto's: Dermis.
