Gerelateerde onderwerpen
Inleiding
Plaveiselcelcarcinoom is een kwaadaardige tumor van epidermale keratinocyten, die de dermis binnendringen. Meestal voorkomend op zon-blootgestelde oppervlakten. Uitgebreide destructie van omliggende weefsel komt voor en uitzaaiingen komen voor in de gevorderde stadia. De diagnose wordt gesteld door biopsie. De behandeling is afhankelijk van de karakteristieken van de tumor en kan bestaan uit curettage, chirurgische excisie, cryochirurgie of bestralingstherapie (incidenteel). Zie tevens de Richtlijnen behandeling basaalcelcarcinoom (voor medici) en de Brochure huidkanker KWF (voor patiënten).
Oorzaken en incidentie
Het plaveiselcelcarcinoom, de tweede meest voorkomende vorm van huidkanker, kan zich ontwikkelen in normaal weefsel, in een reeds bestaande actinische keratose, bij leukoplakie of in een litteken ontstaan door verbranding. De incidentie in de VS is 80.000 tot 100.000 gevallen per jaar met 2.000 doden.
Symptomen
De klinische verschijning is zeer variabel, maar elke niet-helende laesie op zon-blootgestelde oppervlakken moeten worden verdacht. De tumor kan beginnen als een rode papel of plaque met een schilferend of korstvormend oppervlak en kan een nodus worden, soms met een kraterig oppervlak. Bij sommige, kan het grootste deel van de laesie onder het niveau van de omliggende huid liggen. Uiteindelijk gaat de tumor ulcereren en groeit het het onderliggende weefsel in. Het percentage van de plaveiselcelcarcinomen op zon-blootgestelde huid die metastastaseren is vrij laag. Echter, ongeveer 1 / 3 van linguale of mucosale kanker is gemetastaseerd voor de diagnose gesteld is.
Diagnose
De differentiële diagnose omvat vele soorten van goedaardige en kwaadaardige laesies, zoals basaalcelcarcinoom (BCC), kerato-acanthoma, actinische keratose, verruca vulgaris en seborrhoïsche keratose. Biopsie is van essentieel belang.
Behandeling
In het algemeen is de prognose voor kleine laesies die snel en adequaat verwijderd worden uitstekend. Lokale en afstandsmetastasen zijn zeldzaam maar kunnen zich toch voordoen met name bij slecht gedifferentieerde tumoren. Bij ziekte in een late fase is uitgebreide chirurgie nodig en is er veel meer kans op metastasering, aanvankelijk locoregionaal op de omliggende huid en lymfeklieren en uiteindelijk naar nabijgelegen organen. De algemene 5-jaar overlevingskans voor de gemetastaseerde aandoening is 34%, ondanks therapie.
De behandeling is hetzelfde als voor het basaalcelcarcinoom (BCC), maar de follow-up van een PCC is intensiever vanwege de grotere kans op uitzaaiingen (ivm een BCC). Recidiverende tumoren moeten agressief behandeld moeten met Mohse microchirurgie of combinatietherapie bestaande uit chirurgische excisie en radiotherapie.
Metastatische ziekte reageert op bestraling als de metastasen geïdentificeerd kunnen worden en geïsoleerd zijn. Wijdverbreide metastasen reageren niet goed op de chemotherapeutische behandelingen.
Bron
- Rook's Textbook of dermatology 7th Edition 2004.
- www.oncoline.nl
- Bron foto's: Dermis.
